Alarm yamaLungelo oLuntu eUganda

Alarm yamaLungelo oLuntu eUganda
Usindile kwi-tapadi tassc

Amapolisa aseUganda aphendule ngogonyamelo kubaqhankqalazi, abulala ubuncinci ama-37, enzakalisa ngaphezulu kwama-65 abanye, kwaye avalela abamalunga nama-350 base-Uganda. I-TASSC ngentlonipho ibuza ukuba i-United States ithathe inxaxheba kubunkokheli ekwenzeni uxanduva kumagosa ase-Uganda anoxanduva lokophula umthetho nemithetho-siseko yamalungelo oluntu.

Ukubanjwa nokugcinwa komgqatswa kamongameli, uRobert Kyagulanyi, luphawu lwengcinezelo ekhulayo yezopolitiko ezichasayo phambi EUganda Unyulo lukazwelonke olucwangciselwe uJanuwari 2021. Abasemagunyeni baseUganda kufuneka bamkhulule uKyagulanyi kwangoko nangaphandle kwemiqathango kwaye bahloniphe amalungelo abantu okubhikisha ngoxolo eluvalelweni.

Imikhosi yezokhuseleko ibambe uKyagulanyi, odume ngelikaBobi Wine, nge-18 kaNovemba ngo-2020, kwisithili saseLuuka, eMpuma ye-Uganda, phambi kwendibano ebihlelelwe ukucula. Isithethi samapolisa, uFred Enanga, utshilo kwingxelo ukuba uKyagulanyi, umgqatswa wobongameli kwi-National Unity Platform, wabanjwa ngezityholo zokophula imigaqo ye-Covid-19 ngokuhlanganisa izihlwele ezinkulu kwiindibano zakhe zephulo. A Othethela uKyagulanyi utshilo ukuba amagqwetha akhe anqatshelwe ukufikelela kuye. Abasemagunyeni Uphendule ngeinyembezi kunye neembumbulu eziphilayo kuqhanqalazo olwalandela eKampala nakwezinye iindawo, oluthe lwakhokelela ekufeni, nokwenzakala.

Umntu waseUganda eTurboNews umfundi uxele iindaba ezishwankathela imeko eyothusayo yamalungelo abantu eUganda esithi: “Ezi zityholo ziyinyani. Ndisindile kubundlobongela kuba ndiye embindini wedolophu. ”

UNicholas Opiyo, igqwetha lamalungelo oluntu eUganda, utshilo eposwe kuFacebook wakhe.

“Lishishini njengesiqhelo kwimiba emibini. Ukungahoywa kokuqala, enyanisweni, ukukhuselwa kwabenzi bobundlobongela obukhuthazwe ngurhulumente ngo-2016 eKasese. Okwesibini, ukuphalazwa kwegazi okuhlaziyiweyo, ukubulawa kwabantu ngokungenamkhethe ngurhulumente waseMuseveni eKasese. Amakhulu abantu ahleli eluvalelweni ngezityholo zokungcatsha umbuso kunye nobunqolobi ngelixa ababulali baseKasese benyuselwa kwinto enokuthetha ukwamkelwa kwezenzo zabo ezimbi. Ezitratweni zaseKampala, kwaqala ukubulawa kwabantu kulandela ukubanjwa kukaBobi. Kwakhona, amakhulu abanjelwe ukuthatha inxaxheba kwimiboniso ngelixa ababulali babemi abangama-80 bengaxhobanga ezitratweni ukhathazwe ziziphumo zezenzo zabo. ”

I-US esekwe Ukupheliswa kokuThuthumbisa kunye noManyano lweNkxaso yabasindileyo (TASSC), ijolise ekupheliseni isenzo sokungcungcuthekisa naphi na apho senzeka khona kwaye sixhase amaxhoba njengoko bezixhobisa ngokwabo, iintsapho zabo kunye noluntu naphina apho bakhoyo

Izolo i-TASSC iphakamise i-alamu kwi-Uganda.

Ezitratweni zaseKampala, kwaqala ukubulawa kwabantu kulandela ukubanjwa kukaBobi. Kwakhona, amakhulu abanjelwe ukuthatha inxaxheba kumboniso ngelixa ababulali abangama-80 abemi bengaxhobanga ezitratweni ukhathazwe ziziphumo zesenzo sabo

Kwiphepha losasazo elihanjiswe ngolwe-Sihlanu nge-TASSC ngentlonipho ibuza ukuba i-United States ithathe indima yobunkokheli ekuphenduleni amagosa ase-Uganda anoxanduva lokunyhasha imithetho nemithetho-siseko yamalungelo oluntu.

Ukupheliswa kokuThuthumbiswa kunye nokuSinda kwiNkxaso yoManyano (TASSC) yasekwa ukuhlangabezana neemfuno zabasindileyo ekuhlukunyezweni nasekutshutshisweni kunye nokumela uthintelo lwentuthumbo kunye nenkxaso kumaxhoba. I-TASSC ibonelela abo basindileyo kuluhlu lweenkonzo, kubandakanya iinkonzo zentlalo-ntle, iingcebiso, ukumelwa ngokwasemthethweni, ukuphuculwa kwabasebenzi, kunye nenkxaso yokuphelisa ukungcungcuthekiswa kwihlabathi liphela.

Urhulumente waseUganda uphantsi koqwalaselo olunzulu nolufaneleke kakhulu ngenxa yokunyhashwa kwamalungelo abantu kule minyaka idlulileyo. I-TASSC ijonge le mpatho gadalala ngokujolisa okuhlaziyiweyo kwezi nyanga zidlulileyo, ifundile kumaxhoba nakubaphembeleli bemizekelo yokubanjwa okungafunekiyo, ukungcungcuthekiswa kwabachasi bezopolitiko, iintolongo ezingekho mthethweni, iimeko zokuvalelwa ngokungenabuntu, kunye nezinye izinto ezoyikisayo ezenziwa ngabaphathi baseUganda.

Nangona kunjalo, i-TASSC iyothusa ngakumbi kwizenzo zamva nje ngabasemagunyeni base-Uganda. Njengoko unyulo lukazwelonke lusondele kwaye inkcaso yolawulo lwangoku ikhula, urhulumente wase-Museveni ngoku usebenzisa ubhubhane we-COVID-19 njengendlela yokuvala loo nkcaso. Kwezi nyanga zisibhozo zidlulileyo, basebenzise izithintelo zobhubhane njengesizathu sokubamba kunye nokungcungcuthekisa abantu abaziwayo eUganda kunye nokubethelela uloyiko kubemi abaqhelekileyo ngokubetha ngenkohlakalo nokubulala abemi balo ngokuzibandakanya kurhwebo lwezitalato ukuze baphile eUganda. Ukuvalelwa ngenxa ye-covid19.

Ngelishwa, le mpatho gadalala iye yanda ngakumbi. Ukusetyenziswa kukarhulumente ngulo bhubhane njengesizathu sengcinezelo kuqhume kwiiveki ezimbini ezidlulileyo. Nge-3 ka-Novemba, abasemagunyeni babamba abo babeza kuba ngabagqatswa baka-Mongameli, uBobi Wine noPatrick Amuriat, njengoko babezama ukubhalisa abagqatswa, kucingelwa ukuba abaxhasi ababehlanganisene ukubaxhasa begqitha kubungakanani besihlwele saseUganda. Ngexesha lokubanjwa kwakhe, uBobi Wine wamfanyekiswa okwethutyana ngamapolisa.

Kwiveki ephelileyo, abasemagunyeni e-Uganda bakhuphe ingcinezelo kunye nobundlobongela kwezopolitiko, kwakhona besebenzisa lo bhubhane njengesizathu sokunyhashwa kwamalungelo abantu. Nangona urhulumente olawulayo ebambe eyakhe iphulo elikhulu, nge-18 kaNovemba, uBobi Wine waphinda wabanjwa kwaye wavalelwa emva kwentlanganiso yabaxhasi, ngokucacileyo ngokwaphula imigaqo ye-COVID-19 yesixuku. Ukuphendula ukubanjwa kukaWine, abaxhasi babambe uqhankqalazo kwikomkhulu laseUganda iKampala nakwezinye izixeko. Emva kwexesha, uMphathiswa Wezokhuseleko eUganda wayikhusela le ndyikityha yokufa, exelela abaqhankqalazi ukuba: “amapolisa anelungelo lokukudubula kwaye uza kufa ungafuni nto.”

Ngaphandle kokuba uluntu lwamanye amazwe luthathe inyathelo lokugxeka kunye nokuthintela ukwaphulwa kwamalungelo oluntu ngurhulumente, ubundlobongela buya kuphela. I-TASSC inomdla wokubonelela ngobungqina obongezelelekileyo boku kuxhatshazwa kwabo babelana ngezinto ezisixhalabisayo.

Malunga nombhali

I-avatar yoMhleli oLawulayo we-eTN

Umhleli woLawulo lwe-eTN

Umhleli wokulawulwa kwe-eTN.

Yabelana ku...